Beleid en praktijk

Herstelrecht gericht beleid in Nederland

Sinds 2013 heeft Ministerie van Justitie en Veiligheid zich ingezet in het mogelijk maken van herstelrecht (specifiek dader-slachtofferbemiddeling) in alle fases van de strafzaak. Na een aantal pilots, is sinds 2016 in alle regio’s slachtoffer-daderbemiddeling beschikbaar in een strafzaak. In 2020 heeft de Minister van Justitie en Veiligheid een nieuw beleidskader herstelvoorzieningen in het strafproces geïnitieerd. De Minister wil het huidige Wetboek van Strafvordering moderniseren. Zijn voorstel houdt onder andere in dat het huidige artikel 51h komt te vervallen en er een geheel nieuw hoofdstuk wordt opgenomen wat gaat over bemiddeling in strafzaken.

Herstelrecht in de praktijk in Nederland

Er zijn drie algemene mogelijkheden waar slachtoffers gebruik van kunnen maken:  

• Slachtoffer-daderbemiddeling in de strafzaak
• Slachtoffer-daderbemiddeling buiten de strafzaak
• Het spreekrecht van het slachtoffer in de strafzaak

In de afgelopen jaren zijn er, in een innovatieprogramma van het Ministerie, verschillende pilots uitgevoerd in het strafproces. Sommige van deze pilots hebben een specifieke focus op het herstelrecht. Denk hierbij aan een jeugdrechtbank (voor jonge daders waarvan de misdaden niet zijn aangegeven bij de politie) en buurtrechtspraak (voor daders van strafbare feiten die een conflict in de buurt tot gevolg hadden). Deze initiatieven zijn nog niet algemeen in gebruik. Daarnaast zijn er ook een aantal herstelgerichte programma’s voor daders in de gevangenis waarin zij leren om de behoeftes van het slachtoffer en het door hen aangedane leed te erkennen.

Nationale programmas gericht op herstelrecht in anti-LGBT-zaken.  

Er bestaan (nog) geen specifieke programma’s die zich hierop richten.