Przestępstwa z nienawiści
W tej części dowiesz się więcej o przestępstwach z nienawiści, a dokładnie o tych popełnianych wobec osób LGBT. Po jej ukończeniu będziesz wiedzieć w jakiej sytuacji przestępstwo można zakwalifikować jako przestępstwo z nienawiści oraz jakie mogą być jego konsekwencje dla ofiary.
Przestępstwa z nienawiści – zarys ogólny
Przestępstwa z nienawiści to specyficzna forma przestępstw, ponieważ popełniane są one ze względu na to kim są osoby, których dotyczą. Przestępstwa te mogą przybierać różne formy i być motywowane np. rasą, wyznaniem, płcią lub niepełnosprawnością.
Składają się one z dwóch elementów:
(1) przestępstwa popełnionego z powodu (2) uprzedzenia. Pierwszy element oznacza, że przestępstwo z nienawiści jest przestępstwem w rozumieniu prawa karnego. Drugi element oznacza, że popełniono je z powodu uprzedzenia wobec konkretnej grupy. Motywem mogą być uczucia takie, jak wrogość lub zazdrość nakierowane na tę grupę. Uczucie skrajnej nienawiści wobec ofiary nie jest konieczne. Przestępstwa z nienawiści obejmują wszelkie formy przemocy, np. ataki fizyczne, przemoc seksualną, przemoc werbalną, nękanie, zastraszanie, groźby, kradzież lub niszczenie własności, szantaż, stalking, podżeganie innych do nienawiści w stosunku do danej grupy.
Skutki przestępstw z nienawiści
Skutki przestępstw z nienawiści mogą być ogromne, ponieważ zwykle wykraczają poza krzywdę fizyczną i materialną. Uderzają one w istotę tożsamości ofiary, co pogłębia uraz emocjonalny
i psychologiczny. Co więcej, mogą skutkować wzmożonym poczuciem bezbronności, gdyż ofiara przestępstwa nie jest w stanie zmienić cechy, przez którą stała się celem. Mogą one wpłynąć na ofiarę na wiele sposobów, m.in. emocjonalnie (np. strach, gniew), społecznie (np. utrata pewności siebie, izolacja) i ekonomicznie (np. opuszczanie dni w pracy). Ofiary mogą również doświadczać problemów ze zdrowiem (np. depresja, bezsenność), wyrażaniem siebie (np. lęk przed odezwaniem się lub byciem sobą) i w swoim najbliższym otoczeniu (np. poczucie bezbronności wobec rodziny
i przyjaciół). Jak wspomniano wcześniej, przestępstwa z nienawiści mogą być też sygnałem dla całej społeczności. Nie dotykają one wyłącznie jednostki, ale całej grupy, do której należy ofiara przestępstwa.
Przestępstwa z nienawiści wobec osób LGBT
Przestępstwa z nienawiści wobec osób LGBT obejmują przemoc homofobiczną, transfobiczną i bifobiczną. Te trzy rodzaje przemocy mogą przybierać różne formy takie, jak negatywne postawy i przekonania czy niechęć i uprzedzenia wobec osób, które identyfikują się lub są postrzegane jako osoby LGBT. Przemoc wobec nich jest często skutkiem uprzedzeń, niezrozumienia, błędnych informacji, stereotypów lub lęku, które mogą (lecz nie muszą) mieć podłoże natury społecznej, religijnej, historycznej, kulturowej lub innej.
Jak wskazano wcześniej, przestępstwo z nienawiści wiąże się z uprzedzeniem. Czyn jest uznawany za homofobiczny czy transfobiczny, jeżeli sprawca chciał zaatakować prawdziwą lub domniemaną orientację seksualną, tożsamość lub ekspresję płciową. Oznacza to, że czyn popełniony wobec kogoś kto nie przynależy do znienawidzonej grupy, może nadal kwalifikować się jako przestępstwo z nienawiści, jeżeli sprawca myślał, że ofiara należy do tej grupy. W tym przypadku sprawca komunikuje całej społeczności, że nie jest akceptowana i nie może czuć się bezpieczna.
Kryminalizacja
Można tu było przeczytać o definicjach przestępstwa z nienawiści. Jednak przestępstwa wobec osób LGBT nie są jednoznacznie kryminalizowane w ustawodawstwie wszystkich państw Unii Europejskiej. W kolejnym podmodule przedstawiamy więcej informacji na temat rozwiązań prawnych dotyczących przestępstw z nienawiści wobec osób LGBT w Twoim kraju.
Zadanie
Przed rozpoczęciem szkolenia poproszono Cię o zakwalifikowanie następujących sytuacji jako przestępstw z nienawiści. Czy Twoje odpowiedzi zmieniły się po tym, jak dowiedziałeś/dowiedziałaś się więcej o przestępstwach z nienawiści?
Poniższe sytuacje można zakwalifikować jako przestępstwa z nienawiści wobec osób LGBT.
Aby pomóc innym ocenić czy przestępstwo może być uznane za przestępstwo z nienawiści, grupa projektowa Come Forward sporządziła listę mocnych przesłanek wskazujących na przestępstwo z nienawiści. Przeczytaj listę i użyj jej podczas lektury następującego przypadku.
Zadanie
Które przesłanki z listy obecne są w poniższym przypadku?
Przypadek
“Anna i Sara poszły na festyn LGBT odbywający się w mieście. Gdy wracały do domu trzymając się za ręce, grupa jadących samochodem mężczyzn mijając je rzuciła w nie śmieciami. Anne krzyknęła na nich, a wówczas samochód zatrzymał się i mężczyźni zwyzywali je od „lesb”. Zanim odjechali, aby je przestraszyć, ruszyli w ich kierunku samochodem. To wszystko zdarzyło się blisko miejsca zamieszkania kobiet, a w jednym z mężczyzn rozpoznały one syna sąsiada. Anna jest zła na to, co się stało i nie ufa władzom. Martwi się o Sarę, która cierpi na stany lękowe i nie chce rozmawiać o tym, co zaszło. Obie czują się niepewnie poruszając się po okolicy i boją się, że znowu coś się wydarzy.”