Pochodzenie
Abyś mógł/mogła lepiej zrozumieć dlaczego sprawiedliwość naprawcza jest stosowana i skąd się wzięła, przedstawiamy Ci jej krótką historię. Przeczytaj poniższy dokument i obejrzyj filmy.
Pochodzenie
Sprawiedliwość naprawcza (SN) pojawiła się w latach 1970-tych jako podejście alternatywne wobec konwencjonalnego wymiaru sprawiedliwości karnej. Jednak większość wartości, zasad i praktyk SN wywodzi się z kultur rdzennych. W niektórych kulturach przestępstwa
i problemy rodzinne są nadal rozwiązywane przez społeczność lokalną. SN jest sposobem reagowania na przestępstwo i w wielu aspektach różni się od wymiaru sprawiedliwości retrybutywnej. Podczas gdy SN dotyczy naprawienia szkody, retrybucja skupia się na środkach karnych,.
W retrybutywnym wymiarze sprawiedliwości przestępstwa postrzegane są jako działania przeciwko społeczeństwu, a nie indywidualnym ofiarom. Konwencjonalna sprawiedliwość skupia się na łamaniu prawa oraz karze, odstraszaniu, ujawnianiu, retrybucji i bezpieczeństwie społeczności. Kary są jednostronnie wymierzane przez sądy. Sprawca zasługuje na karę i w celu przywrócenia sprawiedliwości kara musi być proporcjonalna do popełnionego czynu.
W toku postępowania ofiara jest zwykle ignorowana, a wymiar sprawiedliwości karnej nie wychodzi naprzeciw jej potrzebom. Z myślą o tych niewidocznych ofiarach w latach 1970-tych powstał ruch praw ofiar. Ruch ten walczył o większe zaangażowanie ofiar w procedury postępowania karnego. Dzisiejszy ruch SN również wywodzi się z tego okresu. Zapoczątkowany został w Ontario (Kanada) w 1974 roku. Dwóch młodych mężczyzn przyznało się do niszczenia mienia (domów i samochodów). Kurator sądowy zorganizował spotkanie sprawców i ofiar, aby zająć się tym wykroczeniem i omówić sposoby naprawienia wyrządzonej szkody. Sprawę tę uważa się za pierwszy przypadek SN oraz początek mediacji pomiędzy ofiarą a sprawcą.
Definicja sprawiedliwości naprawczej
UNODC stworzył następującą definicję SN:
„Proces naprawczy to każdy proces,
w którym ofiara i sprawca oraz,
w stosownych przypadkach, wszelkie inne osoby lub członkowie społeczności dotknięci przez przestępstwo, wspólnie uczestniczą w rozwiązywaniu spraw wynikających z przestępstwa, zazwyczaj
z pomocą moderatora lub moderatorki”.