Omgaan met weerstand
Inzetten op diversiteit en inclusie kan soms leiden tot weerstand. Onderstaande case is daar een voorbeeld van.
In een verwerkingsbedrijf waken werknemers dag en nacht (in een ploegensysteem) over de continuïteit van de productieinstallaties. Bij storingen of problemen van de installaties moeten ze onmiddellijk in actie komen.
Door in te zetten op diversiteit en inclusie, rekruteert het bedrijf de laatste jaren steeds meer moslims. Sommige onder hen moeten 5 keer per dag in een rustige omgeving kunnen bidden. Daarom zonderen ze zich tijdens hun dag- of nachtshift af naar de kleedkamer. De niet-moslims uiten onbegrip. Wat zal er gebeuren wanneer zich een probleem voordoet en enkele collega’s op dat moment een gebed moeten aanvangen?
Hoewel deze situatie zich al jaren voordoet, kwam ze pas recent ter oren van het management. Het management twijfelt over hoe te reageren. Ze willen geen van de twee partijen discrimineren of verdere polarisatie tussen de moslims en niet-moslims in de hand werken. Verder zitten er geen moslims in het management waardoor ze onzeker zijn of ze wel respectvol kunnen communiceren over het belang van het gebed. Tot slot vragen ze zich af wat ze überhaupt kunnen doen? Ze kunnen toch niet plots na al die jaren vragen van de betrokken moslims om het gebed tijdens de werkuren te laten? Voorlopig kijkt het management dus de kat uit de boom…
Vier levels van weerstand
- Bestaan
- Betekenis
- Mogelijkheid tot verandering
- Eigen vermogen
Level 1: bestaan
Level 2: betekenis
Level 3: mogelijkheid tot verandering
Level 4: eigen vermogen
Oefening weerstand
Denk terug aan de case van het chemisch verwerkingsbedrijf.
Op welk niveau van weerstand bevindt het management zich?
Het management van het verwerkingsbedrijf bevindt zich op niveau 3 ‘veranderbaarheid’ van weerstand.
Het management erkent het verschil tussen moslims en niet-moslims (niveau 1 niet van toepassing). Verder erkennen ze dat het verschil tot op heden zorgt voor ongelijkheid (niveau 2 niet van toepassing). Echter twijfelen ze over hoe te reageren (niveau 3).
- Er is angst voor het onbekende. Het management is niet vertrouwd met de moslimwereld. Daardoor zijn ze angstig om incorrect te communiceren over de situatie rond het gebed.
- Het management is angstig om polarisatie in de hand te werken. Het management wil geen partij kiezen.
- Er is twijfel aan de mogelijke impact van het management. Ze kunnen toch niet plots na al die jaren vragen van de betrokken moslims om het gebed tijdens de werkuren te laten?
Voorlopig besteedt het management best aandacht aan het omgaan met niveau 3 van de weerstand. Zodra dit niveau overwonnen is, stelt zich een nieuwe vraag: welke acties gaan ze concreet nemen? Hoeveel prioriteit willen ze geven aan de situatie en hoeveel middelen willen ze er in investeren? Deze vragen situeren zich op niveau 4 van weerstand.
Mogelijke acties
Het management van het verwerkingsbedrijf zou…
- een focusgroep met moslim- en/of niet- moslimwerknemers kunnen organiseren om hen te bevragen over de verschillende noden en behoeften. Hierin kunnen werknemers ook zelf oplossingen aanreiken.
- het probleem van het gebed breder kunnen trekken over de gehele werknemersgroep. Op die manier kan er een en-en verhaal ontstaan i.p.v. een of-of verhaal.
Bijvoorbeeld: Het management kan het belang van continue aanwezigheid op de werkvloer als team benadrukken. Daarna kan er aan het gehele team gevraagd worden of er nood is aan bepaalde pauzes (bijvoorbeeld roken, mindfulness, recuperatietijd o.w.v. fysieke redenen). Op die manier kunnen in overleg afspraken rond pauzes binnen het team gemaakt worden zodat aan de behoeften van iedereen tegemoet gekomen wordt. - een diversiteitsnetwerk rond geloof en spiritualiteit kunnen oprichten waarin niet alleen moslims, maar ook werknemers met andere overtuigingen of personen met interesse voor het thema elkaar kunnen ontmoeten en ervaringen kunnen uitwisselen. Op die manier wordt het thema meer gedragen door de werknemers.
Bovendien kan de organisatie advies inwinnen bij dit netwerk en vice versa.